Σήμερα, το 1/3 περίπου των κατοίκων του Δυτικού κόσμου πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο. Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, μάλιστα, τα ποσοστά στους ηλικιωμένους είναι ακόμα υψηλότερα, με την κατάσταση αυτή να επηρεάζει σχεδόν 1 στους 2 ενήλικες άνω των 60.
Η παχυσαρκία, μία κατάσταση που συνδέεται ισχυρά με το μεταβολικό σύνδρομο, παρουσιάζει επίσης υψηλά ποσοστά στις δυτικές κοινωνίες.
Η διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου επιτρέπει στους ασθενείς να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους πριν εμφανιστούν παθήσεις όπως ο διαβήτης.
Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες αλλαγές που πρέπει να γίνουν για τη βελτίωση της υγείας δεν είναι πάντοτε εύκολες. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν απώλεια βάρους, περιορισμό του στρες, φυσική άσκηση και διακοπή του καπνίσματος.
Η έλλειψη τροφής για εκατομμύρια χρόνια, ήταν μέρος του τρόπου διαβίωσης των ανθρώπων. Μέχρι και λίγες δεκαετίες πριν, η τροφή ήταν δύσκολο να βρεθεί και οι άνθρωποι επιβίωναν σε ένα περιβάλλον όπου κατά περιόδους, η τροφή ήταν διαθέσιμη, ενώ σε άλλες η τροφή ήταν σε έλλειψη.
Οι εναλλαγές αφθονίας και έλλειψης τροφής, οδήγησαν στην προσαρμογή του ανθρώπινου οργανισμού, έτσι ώστε να λειτουργεί καλύτερα σε συνθήκες περιοδικής νηστείας.
Σε συνθήκες νηστείας, ο οργανισμός λειτουργεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αυξάνει την απόδοση του, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει. Η νηστεία ενεργοποιεί τους μηχανισμούς επούλωσης και βελτιστοποιεί την απόδοση του οργανισμού σε ενέργεια.
Ο οργανισμός, στην προσπάθεια του να αυξήσει την απόδοση του, απορροφά και ανακυκλώνει στοιχεία που βρίσκονται στο εσωτερικό των κυττάρων και δεν λειτουργούν καλά (αυτοφαγία), ενώ παράλληλα αυξάνει την ταχύτητα επιδιόρθωσης του DNA.
Κατά τις περιόδους νηστείας αυξάνεται και ο ρυθμός καταστροφής κυττάρων που παρουσιάζουν σημαντικές δυσλειτουργίες (απόπτωση).
Το σύνολο των παραπάνω ενεργειών, οδηγεί σε αντικατάσταση και επιδιόρθωση κυττάρων και βελτιώνει τελικά τη συνολική κατάσταση λειτουργίας του οργανισμού. Έτσι η νηστεία, εφόσον εναλλάσσεται με περιόδους επαρκούς πρόσληψης τροφής και θρεπτικών συστατικών, οδηγεί σε σημαντική βελτίωση του μεταβολικού προφίλ και της υγείας.
Οι τύποι νηστείας μπορούν να διαιρεθούν σε 3 ευρύτερες κατηγορίες:
Περιοδική νηστεία, διαρκεί από 24 ώρες και πάνω.
Διαλειμματική νηστεία, διαρκεί συνήθως 16-20 ώρες και μπορεί να γίνεται καθημερινά, κάθε 2η μέρα ή δύο φορές την εβδομάδα.
Δίαιτα που μιμείται την πλήρη νηστεία (Fast Mimicking Diet), δίαιτα που διαρκεί από 1-5 ημέρες και αφορά στη χαμηλή κατανάλωση θερμίδων (800-1100 kcal την ημέρα). Μέσω της επιλογής συγκεκριμένων τροφών επιτυγχάνει παρόμοια μεταβολικά αποτελέσματα με την πλήρη νηστεία από τροφή.
Ο κάθε τύπος νηστείας βρίσκει διαφορετική εφαρμογή, ανάλογα με το μεταβολικό προφίλ και τη νόσο κάθε ατόμου.
Μεγάλος όγκος δεδομένων αποδεικνύει τα οφέλη της νηστείας στην υγεία και σε πληθώρα παθολογικών καταστάσεων. Γνωρίζουμε ότι ενισχύει τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του οργανισμού και μειώνει τα επίπεδα των προ-φλεγμονωδών κυτοκινών (μόρια που κινητοποιούν τα λευκά αιμοσφαίρια και ενισχύουν τη φλεγμονή).
Από τις πιο σημαντικές επιδράσεις της νηστείας, είναι αυτές που αφορούν το μεταβολισμό της ινσουλίνης. Μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, βελτιώνει το μεταβολικό σύνδρομο και το μεταβολισμό του ζαχάρου, ενώ παράλληλα μειώνει το συνολικό λίπος στον οργανισμό, μειώνει την αρτηριακή πίεση και περιορίζει σημαντικά την εκδήλωση φλεγμονής.
